PO - CZYTAJ, PO - LUB, PO - KAŻ ZNAJOMYM I... ZA - DZIAŁAJ!

NOWY MIT NA 50-LECIE – MONOGRAFIA POŚWIĘCONA KAROLOWI WÓJCIAKOWI HERODKOWI

Wielu wiel­bi­cieli sztuki ludo­wej, naiw­nej i out­si­der art zdziwi fakt, że twórca takiego kali­bru jak Karol Wój­ciak Heró­dek nie docze­kał dotych­czas żad­nego mono­gra­ficz­nego opra­co­wa­nia na swój temat. Po 50 latach od śmierci arty­sty poja­wiła się szansa na etno­gra­ficzny i kul­tu­rowy must have.

Sto­wa­rzy­sze­nie Rozwoju Orawy z Jabłonki przy wspar­ciu Sto­wa­rzy­sze­nia STOG z Kra­kowa i Muzeum Etno­gra­ficz­nego im. Sewe­ryna Udzieli w Kra­ko­wie i innych wspie­ra­ją­cych orga­ni­za­cji poza­rzą­do­wych, insty­tu­cji kul­tury oraz pla­có­wek admi­ni­stra­cji publicz­nej w Mało­pol­sce otrzy­mało finan­so­wa­nie na wyda­nie pio­nier­skiej publi­ka­cji – mono­gra­fii doty­czą­cej rzeź­bia­rza Karola Wój­ciaka Heródka „Heró­dek - rzeź­biarz gnot­ków z Lip­nicy Wiel­kiej”. Dota­cję przy­znało Mini­ster­stwo Kul­tury i Dzie­dzic­twa Naro­do­wego w ramach pro­gramu „Kul­tura ludowa i tra­dy­cyjna”.

Książka po tytu­łem „Hero­dek – rzeź­biarz gnot­ków z Lip­nicy Wiel­kiej” ma ujrzeć świa­tło dzienne równo w 50-lecie śmierci arty­sty w 2019 roku. Mono­gra­fia będzie sta­no­wić wyjąt­kową kom­pi­la­cję badaw­czą, w któ­rej kul­tura i sztuka prze­nika się z etno­gra­fią. W książce poza tek­stami doty­czą­cymi Heródka znajdą się m.in. wywiady z miesz­kań­cami Orawy.

Praca zbio­rowa pod redak­cją Mai Kubac­kiej będzie miała cha­rak­ter wie­lo­głosu, który przy­po­mni stary mit o samo­rod­nym rzeź­biarzu, Innym – szcze­rym i naiw­nym, ale także zary­suje nową per­spek­tywę spoj­rze­nia na Arty­stę. „W tym prze­ka­zie chcemy naj­sil­niej zaak­cen­to­wać, jak patrzymy na Heródka i jego sztukę dzi­siaj. Podej­miemy próbę opo­wie­dze­nia nowego mitu, skła­da­jąc jed­no­cze­śnie głę­boki pokłon w stronę prze­szło­ści. To ostatni moment, by ją uchwy­cić. Do pod­ję­cia dys­ku­sji na temat feno­menu Heródka obli­guje nas pry­zmat pięć­dzie­się­ciu lat upły­wa­ją­cych od cza­sów, w któ­rych żył i two­rzył. Nadra­biamy zale­gło­ści. Jeste­śmy to Heród­kowi winni.” – mówi Maja Kubacka.

Pla­no­wane wyda­nie to pozy­cja o cha­rak­terze doku­men­talno-publi­cy­styczno-albu­mo­wym. Dotąd foto­gra­fie dzieł Heródka można było obej­rzeć tylko w roz­pro­szo­nych publi­ka­cjach czy w inter­ne­to­wych gale­riach muzeów posia­da­ją­cych „gnotki” Wój­ciaka w swo­ich kolek­cjach. W ramach przy­go­to­wań do wyda­nia mono­gra­fii Sto­wa­rzy­sze­nie STOG z Kra­kowa stwo­rzyło foto­gra­ficzne archi­wum rzeźb (dostępne na stro­nie hero­dek.pl). Mono­gra­fia będzie jego zna­czą­cym i mery­to­rycz­nym uzu­peł­nie­niem. Publi­ka­cja nie tylko upa­miętni życie, twór­czość i dzia­łal­ność spo­łeczną Karola Wój­ciaka Heródka, ale także będzie formą ochrony i upo­wszech­nia­nia dzie­dzic­twa kul­tu­ro­wego Orawy. Ważną jej czę­ścią będą kon­tek­sty zwią­zane z arty­stą, poja­wia­jące się w poezji, pla­styce i dra­ma­cie.

„Heró­dek - rzeź­biarz gnot­ków z Lip­nicy Wiel­kiej”.

Mono­gra­fia powstała w ramach dofi­nan­so­wa­nia przez Mini­ster­stwo Kul­tury i Dzie­dzic­twa Naro­do­wego.

Karol Wój­ciak Heró­dek (1892-1969) zwany „oraw­skim Niki­fo­rem”, rzeź­biarz ludowy z Lip­nicy Wiel­kiej. Żył samot­nie, miesz­kał w stajni, która słu­żyła mu także za pra­cow­nię rzeź­biar­ską. Jesz­cze kilka lat temu znany był tylko wąskiemu gronu fascy­na­tów sztuki innej. Efekty jego twór­czo­ści były dotąd skła­do­wane w maga­zy­nach muzeów etno­gra­ficznych i pry­wat­nych kolek­cjach, wysta­wiane incy­den­tal­nie. W 2012 roku Maja Kubacka zre­ali­zo­wała spek­takl w opar­ciu o życie i twór­czość arty­sty „Nieu­dany krew­niak” (pre­zen­to­wany w Teatrze Gro­te­ska), przy­wró­ciła foto­gra­fię na nagro­bek arty­sty i przy­mie­rza się do orga­ni­za­cji wystawy zbie­ra­ją­cej dostępne dzieła Herodka.

O redak­torce mono­gra­fii:

Maja Kubacka – aktorka, absol­wentka Aka­de­mii Teatral­nej im. A. Zel­we­ro­wi­cza w War­sza­wie Wydział Sztuki Lal­kar­skiej w Bia­łym­stoku, zawo­dowo głów­nie zwią­zana z Teatrem Gro­te­ska. Miło­śniczka sztuki arty­stów samo­rod­nych. Sty­pen­dystka Mini­stra Kul­tury i Dzie­dzic­twa Naro­do­wego. Ini­cja­torka i koor­dy­na­torka dzia­łań i pro­jek­tów wokół arty­sty, m. in. HERODEK.PL, "Z Orawy w świat...". Autorka dra­matu i reży­serka spek­taklu „Nieu­dany krew­niak” (Kra­ków 2012) i "Nasz Heró­dek lip­nicki-posiad teatralny" (Lip­nica Wielka 2017) na pod­sta­wie życia i twór­czo­ści Karola Wój­ciaka Heródka. Od 2012 dzia­łała na rzecz twórcy indy­wi­du­al­nie, a od 2015 roku z ramie­nia Sto­wa­rzy­sze­nia STOG-u. Człon­kini Pol­skiego Towa­rzy­stwa Ludo­znaw­czego.