NUMER 19 (4) SIERPIEŃ 2016 | "BIG CITY LIFE"

KONIK NA SPRĘŻYNIE,
CZYLI O CECHACH DYSTYNKTYWNYCH MIAST

Zaw­sze żyłam w mie­ście, obu­do­wana beto­nem. Praw­do­po­dob­nie dla­tego ni­gdy nie marzy­łam o wła­snym domku z bia­łym pło­tem i doniczką pelar­go­nii na ganku, zna­nym tylko z kino­wego ekranu. Zamiast ganku z pelar­go­niami mia­łam sta­ruszkę z naprze­ciwka, która na klatce scho­do­wej hodo­wała kak­tusy w pojem­ni­kach po mar­ga­ry­nie.

Mia­sto, jakie­kol­wiek by nie było, porząd­kuje prze­strzeń. Choćby snem archi­tekta osie­dlo­wego placu zabaw była pia­skow­nica wiel­ko­ści sto­lika kawiar­nia­nego, ozdo­biona jed­nym koniem na sprę­ży­nie, to jest to jakiś porzą­dek. Możesz na niego przy­stać lub prze­ciw niemu się bun­to­wać, ale wiesz, że koń na tle mikro­pia­skow­nicy zawsze będzie sta­łym ele­men­tem wystroju Two­jej prze­strzeni zaokien­nej.

Bez względu na to, czy dane mia­sto składa się ze skom­pli­ko­wa­nej sieci ulic, labi­ryntu uli­czek i wizjo­ner­skich osie­dli wiją­cych się wzdłuż obrzeży, czy jest pro­stą, punk­tową mie­ściną, zawsze można poku­sić się o zna­le­zie­nie jakie­goś motywu prze­wod­niego. Cze­goś, co jest cechą dys­tynk­tywną danego mia­sta. Choćby z naj­bar­dziej nie­po­zor­nego mia­sta można wyło­wić coś, co je wyróż­nia na tle innych, nawet tych usty­tu­owa­nych w podob­nej sze­ro­ko­ści geo­gra­ficz­nej.

ŠKOFJA LOKA, SŁOWENIA
To małe, tro­chę jakby zapo­mniane mia­steczko w pół­nocno-wschod­niej czę­ści Sło­we­nii. Zamiesz­ki­wane rap­tem przez około 18 tysięcy miesz­kań­ców roz­sy­pa­nych na 145 kilo­me­trach kwa­dra­to­wych, może poszczy­cić się sen­nymi, wąskimi ulicz­kami, przez całe godziny nie­prze­mie­rza­nymi ludzką stopą. Kiedy odwie­dza­li­śmy Sło­we­nię i przy­szło nam zro­bić postój w tej miej­sco­wo­ści, mie­li­śmy wra­że­nie jakby była świeżo po epi­de­mii, która wymio­tła zeń miesz­kań­ców. Puste i senne, ale piękne. Tro­chę takie post-mia­sto, pocy­wi­li­za­cyjne, poko­mer­cyjne, opu­sto­szałe. Ale mimo to inte­re­su­jące z powodu archi­tek­tury i ciszy pobrzmie­wa­ją­cej z każ­dego kąta.

CONSTANȚA, RUMUNIA
Poło­żona nad samym Morzem Czar­nym co roku od maja do końca wrze­śnia wabi tury­stów. Pomimo tłu­mów, a może wła­śnie z ich powodu, mia­sto samo w sobie nie zachwyca. Jest prze­ła­do­wane stra­ga­nami z ceki­no­wymi magne­sami na lodówkę z napi­sem „Con­sta­nța” albo „Marea Neagră” i ludźmi kłę­bią­cymi się wokół. Archi­tek­to­nicz­nie Con­sta­nța ani nie ustę­puje, ani nie prze­wyż­sza innych dużych rumuń­skich miast. Ale i tutaj możemy zna­leźć coś, co cha­rak­te­ry­zuje mia­sto i nie­jako nadaje sens jego ist­nie­niu, czyli kasyno. Ukoń­czone na początku XX wieku, z początku w głów­nej mie­rze drew­niane, w pew­nym momen­cie zostało pra­wie doszczęt­nie stra­wione przez pożar. Z powo­dów finan­so­wych pełna reno­wa­cja ni­gdy nie została prze­pro­wa­dzona. Kasyno w środku popa­dło więc w ruinę i stało się przy­tuł­kiem dla mew i gołębi. Z zewnątrz do dziś jed­nak zachwyca i latem – ską­pane w połu­dnio­wym słońcu, i zimą, kiedy wydaje się więk­sze i bar­dziej monu­men­talne, bo skute lodem i opró­szone śnie­giem. To opusz­czone kasyno, pomimo uroku wybrzeża Morza Czar­nego, pozo­staje praw­dzi­wym sym­bo­lem Con­sta­nțy.